Stat. Wallie. - Wales Act 1284
| Jurisdiction | UK Non-devolved |
| Citation | 1284 c. 12 |
| Year | 1284 |
(12 Edw. 1) S T A T U T U M W A L L I E. Claus. 12 Edw I. dorso. in Turr. Lond
EDWARDUS Dei gratia, rex Anglie, dominus Hybernie, & dux Aquitannie, omnibus fidelibus siuis de terra sua Snaudon. & de aliis terris suis in Wallia, salutem in Domino. Divina providentia que in sui dispositione non fallitur, inter alia dispensationis sue munera, quibus nos & regnum nostrum Anglie decorare dignata est, terram Wallie cum Incolis suis prius nobis jure feodali subjectam, jam sui gratia in proprietatis nostre dominium, obstaculis quibuscunque cessantibus, totaliter & cum integritate convertit, & corone regni predicti tanquam partem, corporis ejusdem annexuit & univit. Nos itaque nutu divino volentes predictam terram nostram Snaudon. & alias terras nostras in partibus illis, sicut & ceteras ditioni nostre subjectas, ad honorem et laudem Dei & Ecclesie sancte, ac zelum justicie sub debito regimine gubernari, & Incolas seu Habitatores terrarum illarum, qui alto & basso se submiserunt voluntati nostre, & quos sic ad nostram recepimus voluntatem, certis legibus & consuetudinibus sub tranquillitate & pace nostra tractari, leges & consuetudines partium illarum hactenus usitatas coram nobis & procelibus regni nostri fecimus recitari, quibus diligenter auditis, & plenius intellectis, quasdam ipsarum de concilio procerum predictorum delevimus, quasdam permisimus, & quasdam correximus, & etiam quasidam alias adiciendas & statuendas decrevimus, & eas de cetero in terris nostris in partibus illis perpetua firmitate teneri & observari volumus in forma subscripta.
Providimus & decernendo statuimus, quod Justiciar. Snaudon. habeat custodiam & gubernationes pacis nostre regie in Snaudon. & terris nostris Wallie adjacentibus, & Justiciam exhibeat quibuscunque juxta Brevia regia originalia, leges etiam & consuetudines infrascriptas.
Volumus etiam & statuimus, quod Vicecomites, Coronatores, & Ballivi Commotorum sint in Snaudon. & terris nostris partium earundem.
Vicecomes de Angleseia sub quo tota terra Angleseye, cum Cantredis, Metis & Bundis suis.
Vicecomes de Karenarvan, sub quo Cantreda de Arvan, Cantreda de Arthlencoyth, Commotum de Cruthin, Cantreda de Thleen, & Commotum de Yvionith.
Vicecomes de Meyronnith, sub quo Cantreda de Meironnith, Commotum de Ardudo, & Commotum de Penthlin, & Commotum de Dereynon, cum Metis & Bundis suis.
Vicecomes de Flynt, sub quo Cantreda de Englefeud, terra de Meylor Seysnek, & terra de Hope, & tota terra conjuncta castro nostro & ville de Rothelan usque ad villam Cestrie, de cetero intendat sub nobis Justiciario nostro Cestrie, & de exitibus ejusdem Commoti [al. eorundem Comitatuum Tot. & al. ] respondeat ad Scaccarium nostrum Cestrie.
Coronatores sint in eisdem Comitatibus per Breve Regium eligendi, cujus tenor invenietur inter originalia Brevia Cancellarie.
Sint etiam Ballivi Commotorum, qui officia sua fideliter faciant & exequantur, & eisdem diligenter intendant, secundum quod per Justic & Vicecom. eis injungetur. Vicecomes de Keyrmarthin cum Cantredis & Commotis, ac Metis & Bundis suis antiquis. Vicecomes de Kardigan & Lampader, cum Cantredis, Commotis, ac Metis & Bundis suis.
Coronatores sint in eisdem Comitatibus, & Ballivi Commotorum ut prius.
De Officio Vicecomitis in Wallia & modo Commot. tenendorum .
Vicecomes officium suum exercere debet sub hac forma, scilicet, Cum quis sibi conquestus fuerit de quacunque transgressione sibi facta contra pacem domini regis, sive de captione & injusta detentione averiorum, sive de namio vetito, aut de debito, vel alio contractu non observato, & consimilibus, per Breve vel sine Brevi, primo capiat plegios de prosequendo clameum suum, vel per fidem si fuerit pauper, & postea faciat executionem, prout plenius declaratur, hoc modo. Defendentes in quolibet
Ex Rot. in Turr. Lond.
easu summoneantur quod sint ad proximum Comitatum responsuri conquerentibus. Ad quem Comitatum facta summonitione & testisicata, si non venerint, per considerationem Comitatus iterum summoneantur quod sint ad alium proximum Comitatum responsuri, ut prius: Ad quem, si non venerint, itera summonitione & testisicata, per considerationem Comitatus tertio summoneantur quod sint ad proximum tertium Comitatum responsuri, ut prius: Ad quem Comitatum, si non venerint, extunc conquerentes per considerationem Comitatus tam in placitis per Brevia quam querimoniis sine Brevi recuperunt petitiones suas eum dampnis sive emendis, tam in rebus mobilibus quam immobilibus, prout Actiones requirunt, & pro hujusmodi defaltis pena secundum legem & consuetudinem Wallensicam domino regi incurratur. Et cum partes comparuerint ad placitandum, utraque narrando suam veritatem sine occarlone admittatur, & secundum petitiones, responsiones, & allegata hinc inde, per considerationem Comitatus ad judicium pro querente vel defendente procedatur, & secundum qualitatem & quantitatem delicti puniantur.
Et sciendum quod hoc modo debet Comitatus teneri, scilicet, de menre in mensem, in loco ubi dominus rex ordinlverit, & hoc per dien Lune in uno Com. per diem Martis in alio Com. per diem Mercurii in tertio Com. & per diem Jovis in quarto Com. & non per alios dies. Et Vicecomes ad Comitatum suum tenendnm sic procedat.
In primis audiat & recipiat coram eo & coronatoribus & sectatoribus Com. presentationes seloniarum & casum qui contigerint inter duos Comitatus de morte hominis hoc modo; quod quatuor Villate propinquiores loco ubi casus homicidii vel infortunii contigerit, veniant ad proximum Comitatum una cum Inventore & Walercheria, id est, parentela hominis interfecti, & ibi prerentent Factum felonie, casum infortunii, & modum utriusque, ita pronuntiando, quod tali die & tali loco contigit, quod talis notus aut ignotus inventus fuit occisus per feloniam, vel submersus, vel alio modo mortuus per infortunium, & talis eum invenit qui presens est,&c. Et ista prerentatio tam in Rotulo Coronatorum quam in Rotulo Vicecomitis statim inrotuletur. Et si ibi fuerit homo vel femina qui appellum sequi voluerit, statim recipiantur plegii de prosequendo, & deducatur appellum in Comitatu illo, ita quod si appellati comparuerint, statim capiantur, & in prisona Domini Regis usque adventum Justiciarii detineantur, & salvo custodiantur. Et si non comparuerint, tunc ad prosecutionem appellantis exigantur de Comitatu in Comitatum. Et si ad quartum Comitatum non venerint, vel manucapti non fuerint, utlagentur, & femine weyvientur. Et ad primum Comitatum, ad quem exigentur, si non comparuerint, statim eorum terre & catalla capiantur & seisiantur in manum Domini Regis, & tradentur custodienda villatis, ut infra.
Eodem modo procedatur in appello de plaga, mahemio, raptu, ineendio, & roberia contra appellatos, si non comparuerint. Et si comparuerint, & plegios invenerint sufficientes, sex ad minui vel plures, standi recto in adventu Justiciarii, statim replegientur.
Et sciendum [est,Tot. ] quod contra appellatos de vi, preeepto, missione, vel receptamento, non est procedendum ad utlagariam quousque de facto aliquis convincatur.
Vicecomes faciet Turnum suum in singulis Commotis suis bis in anno in aliquo certo loco ad hoc assignando, scilicet, semel post Festum Sancti Michaelis, & semel post Pascha, ad quem Turnum omnes libere tenentes, & alii terram tenentes & in Commoto illo residentes, tempore summonitionis Turni tenendi, exceptis religiosis, clericis, & feminis, ibidem venire debent. Et Vicecomes per Sacramentum duodecim libere tenentium de discretioribus & legalioribus, vel plurium, pro discretione Vicecomitis, diligenter inquirat de eapitulis coronam Domini Regis tangentihus subscriptis. De Seductoribus Dumini Regis & Regni, Domine Regine, & Liberorum siuorum, & eorum confentaneis. De furibus, de homicidis, de roboratoribus, de murdritoribus, de ineendiariis incendia feloniter facientibus, & eorum receptatoribus, & eis consientientibus. De macellariis carnes furatas scienter vendentibus & ementibus. De whittanwariis, scilicet qui coria bovina & equina furata scienter albificant, ut sic non agnoscantur. De redobatoribus pannorum furatorum, eos in novam formam redigentibus, & veterem mutantibus, ut de mantello tunicam vel supertunicam facientibus, & similia. De utlagatis, & illis qui regnum abjuraverunt reversis. De hiis qui contra adventum & iter Justiciarii se subtraxerunt, & post iter Justiciarii redierunt. De raptoribus virginum sanctimonialium & matronarum honeste viventium. De thesauro invento. De cursu atque diverso. De via obstructa, vel restricta, vel arctata. De muris, domibus, portis, fossatis, & marleris levatis & factis juxta iter publicum, ad nocumentum ipsius itineris, & in periculum transeuntium, & de predicta levantibus & facientibus. De falfariis monete & sigilli Domini Regis. De malefastoribus in parcis & vivaliis. De frangentibus prisonam Domini Regis. De eapientibus columbas volantes de columbariis. De facientibusPuntbreche , hoc est [de Tct. & al. ] fractoribus parcorum, in quibus animalia imparcantur. De Forsallis, hoe est, de Rescussu averiorum. De Hamesokne , hoc est, de invasione domus. De Thefbote , hoc est, de emenda furti capta sine consideratione curie Domini Regis. De imprisonantibus liberos quoscunque. De Usurariis. De amoventibus vel corrumpentibus divisas. De Assila panis & celvisie non observata, & [de, Tot. ] eam infringentibus. De bussellis, galonibus, & aliis mensuris injustis [& per ea vendentibus, Tot. ] De ulnis & ponderibus injustis, & per ea vendentibus. De hospitantibus ignotos ultra duas noctes. De sanguine effuto. De hutesio levato. De tondentibus multones noctanter in ovilibus, & eos excoriantibus, vel etiam alia animalia. De capientibus & colligentibus noctanter blada in autumno, & ea asportantibus; & de omnibus aliis hujusmodi malefactoribus Inquiratur etiam de juribus Domino Regi subtractis, ut de custodiis, wardis, maritagiis, releviis, feodis, advocationibus ecelesiarum, sique fuerint, sectis Conitatuum & Commotorum, cluis ea subtraxerit, & a quo tempore. Et...
To continue reading
Request your trial